Hệ Miễn Dịch Là Gì? Có Mấy Loại Miễn Dịch Và Vai Trò Như Thế Nào?

Hệ miễn dịch là một trong những cơ chế quan trọng nhất giúp cơ thể bảo vệ và duy trì sức khỏe trước các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus và các chất độc hại. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết về hệ miễn dịch là gì phân loại các loại miễn dịch cũng như vai trò quan trọng của chúng trong việc đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh.

Hệ miễn dịch là gì?

Hệ miễn dịch là một hệ thống phức tạp trong cơ thể người, được cấu thành từ một mạng lưới bao gồm các cơ quan, tế bào và phân tử nhằm phát hiện và tiêu diệt những “kẻ xâm nhập” như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hay những tế bào bất thường.  Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng và bảo vệ sức khỏe toàn diện.

Hệ miễn dịch là tấm lá chắn vô hình nhưng mạnh mẽ của cơ thể, có khả năng nhận biết các tế bào lạnh mạnh và các yếu tố độc hại.Tuy nhiên, nếu bị suy yếu, cơ thể sẽ trở nên dễ tổn thương trước những nguy cơ nhiễm trùng, bệnh tật, thậm chí là đe dọa đến tính mạng.

Xem thêm: Máy Vật Lý Trị Liệu Có Tốt Không?

Có mấy loại miễn dịch?

Khi bạn đã biết hệ miễn dịch là gì thì tiếp theo hãy cùng tìm hiểu về các loại hệ miễn dịch trong cơ thể. Miễn dịch của cơ thể thường có 2 loại chính: 

Miễn dịch chủ động

Miễn dịch chủ động là quá trình hệ thống miễn dịch tự tạo ra kháng thể sau khi tiếp xúc với sinh vật gây bệnh. Điều này có thể xảy ra tự nhiên khi cơ thể nhiễm bệnh hoặc thông qua tiêm chủng với các dạng vi sinh vật đã bị làm suy yếu hoặc bất hoạt. Khi đó, cơ thể ghi nhớ và phát triển khả năng nhận diện, sản xuất kháng thể nhanh chóng nếu tái nhiễm cùng tác nhân gây bệnh trong tương lai. Điểm nổi bật của miễn dịch chủ động là tính bền vững, có thể kéo dài nhiều năm, thậm chí suốt đời.

Miễn dịch thụ động

Miễn dịch thụ động, ngược lại, xảy ra khi cơ thể được nhận trực tiếp kháng thể từ nguồn bên ngoài thay vì tự sản xuất. Ví dụ, trẻ sơ sinh nhận kháng thể từ mẹ qua nhau thai, hoặc người bệnh nhận globulin miễn dịch từ các chế phẩm máu trong trường hợp cần bảo vệ khẩn cấp. Ưu điểm của miễn dịch thụ động là khả năng bảo vệ tức thời, đặc biệt quan trọng trong các tình huống cấp bách. Tuy nhiên, tác dụng của loại miễn dịch này thường ngắn hạn, chỉ kéo dài vài tuần đến vài tháng, không mang lại sự bền vững như miễn dịch chủ động.

Xem thêm: Bật Mí 7+ Dụng Cụ Tập Phục Hồi Chức Năng Tại Nhà

Vai trò của hệ miễn dịch đối với cơ thể

Hệ thống miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại và những thay đổi bất thường trong tế bào có nguy cơ dẫn đến bệnh tật. Dưới đây là một số vai trò của hệ miễn dịch:

Bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh

Hệ miễn dịch hoạt động như một hàng rào bảo vệ tự nhiên, nhận diện và loại bỏ các tác nhân gây bệnh xâm nhập. Khi tiếp xúc lần đầu với những kẻ xâm nhập, hệ miễn dịch không chỉ phản ứng mà còn ghi nhớ để chuẩn bị sẵn sàng đối phó trong tương lai. Khả năng này giúp cơ thể phòng tránh hiệu quả các bệnh truyền nhiễm.

Tạo kháng thể phòng tái nhiễm bệnh 

Hệ miễn dịch không chỉ giúp phòng ngừa mà còn học hỏi từ các lần tiếp xúc với mầm bệnh để tạo ra một “ngân hàng” kháng thể. Quá trình này bắt đầu từ khi còn nhỏ và tiếp tục cải thiện qua thời gian. Tiêm chủng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể tạo kháng thể thông qua việc đưa vào các mầm bệnh đã chết hoặc suy yếu, giúp ngăn chặn bệnh hiệu quả.

Duy trì cân bằng

Hệ miễn dịch không chỉ tập trung vào việc tiêu diệt tác nhân gây bệnh mà còn có vai trò phục hồi cơ thể sau khi bị nhiễm trùng hoặc tổn thương. Bằng cách điều chỉnh các phản ứng viêm và loại bỏ các tế bào bị hỏng, hệ miễn dịch giúp duy trì sự ổn định và cân bằng của cơ thể, đảm bảo các chức năng hoạt động bình thường.

Ghi nhớ miễn dịch

Hệ miễn dịch có khả năng ghi nhớ tác nhân gây bệnh nhờ các tế bào lympho T và lympho B. Những tế bào này lưu giữ thông tin về các tác nhân lạ, giúp phản ứng nhanh hơn khi gặp lại chúng.

Xem thêm: Kinh Lạc Và Huyệt Đạo Là Gì? Mối Quan Hệ Và Ứng Dụng Trong Y Học Cổ Truyền

Cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch

Hệ miễn dịch hoạt động như một mạng lưới phức tạp với nhiều giai đoạn, các bước chính trong quá trình này bao gồm:

Nhận diện tác nhân gây bệnh

Các thụ thể bẩm sinh trong cơ thể có khả năng phát hiện sự hiện diện của vi khuẩn, vi-rút, và các tác nhân gây hại khác. Chúng hoạt động như một hệ thống báo động, nhận diện những yếu tố lạ và gửi tín hiệu để kích hoạt các phản ứng miễn dịch.

Kích hoạt tế bào miễn dịch 

Khi xác định mối nguy hiểm, hệ miễn dịch ngay lập tức kích hoạt các tế bào bạch cầu và lympho. Những tế bào này nhanh chóng tấn công và loại bỏ các tác nhân gây bệnh trước khi chúng lan rộng trong cơ thể.

Tạo kháng thể 

Tế bào lympho B đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất kháng thể – các protein đặc hiệu được thiết kế để tiêu diệt hoặc vô hiệu hóa các tác nhân gây bệnh. Kháng thể gắn vào các vi khuẩn hoặc vi-rút, làm suy yếu chúng và đánh dấu cho các tế bào miễn dịch khác tiêu diệt.

Lưu giữ bộ nhớ miễn dịch 

Sau khi tác nhân gây bệnh được loại bỏ, Các tế bào lympho T và B ghi nhớ thông tin về tác nhân gây bệnh để cơ thể phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ hơn khi gặp lại chúng trong tương lai.

Hệ miễn dịch là một phần quan trọng trong việc duy trì sự khoẻ mạnh và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Hiểu biết về hệ miễn dịch không chỉ hỗ trợ cá nhân trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân, mà còn góp phần quan trọng trong nỗ lực chung của cộng đồng nhằm ngăn ngừa và đối phó với các bệnh truyền nhiễm cũng như bệnh mãn tính. Nếu bạn còn thắc mắc về hệ miễn dịch là gì và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe, cải thiện sức khỏe tại nhà thì hãy liên hệ với iTeraCare để được chuyên gia tư vấn chi tiết hơn.

Xem thêm: Đả Thông Kinh Mạch Là Gì? Tác Dụng Và Phương Pháp Đả Thông Kinh Lạc Tại Nhà