Máy Kích Thích Thần Kinh Cơ Trong Vật Lý Trị Liệu

Trong lĩnh vực vật lý trị liệu hiện đại, máy kích thích thần kinh cơ đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi nhờ hiệu quả rõ rệt trong phục hồi chức năng vận động. Thiết bị này sử dụng dòng điện xung để kích thích co cơ, hỗ trợ cải thiện sức mạnh cơ bắp, tuần hoàn máu và giảm đau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò, ứng dụng cũng như cách chọn lựa máy NMES phù hợp trong quá trình điều trị.

Máy kích thích thần kinh cơ là gì?

Máy kích thích thần kinh cơ (NMES – Neuromuscular Electrical Stimulation) là thiết bị y học ứng dụng dòng điện xung tần số thấp để kích thích các dây thần kinh vận động, từ đó gây co cơ có kiểm soát. Khác với máy TENS (chủ yếu giảm đau bằng kích thích thần kinh cảm giác), NMES tập trung vào việc kích hoạt cơ bắp, giúp tăng sức mạnh cơ, hạn chế teo cơ và hỗ trợ phục hồi chức năng vận động.

Ngày nay, máy kích thích thần kinh cơ không chỉ được sử dụng trong bệnh viện và phòng vật lý trị liệu, mà còn có các phiên bản nhỏ gọn dành cho sử dụng tại nhà dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

Cơ chế hoạt động của máy kích thích thần kinh cơ trong vật lý trị liệu

Máy kích thích thần kinh cơ hoạt động dựa trên nguyên lý sử dụng dòng điện xung tần số thấp để kích thích trực tiếp vào các dây thần kinh vận động. Khi các dây thần kinh này được kích thích, chúng sẽ phát tín hiệu khiến cơ co lại tương tự như khi cơ thể vận động tự nhiên.

Trong quá trình trị liệu, điện cực của máy NMES được gắn lên da tại vị trí motor point (điểm vận động quan trọng của cơ). Khi dòng điện được phát ra, nó tạo ra các chu kỳ co – giãn cơ có kiểm soát, giúp:

• Tăng tuyển mộ sợi cơ: kích hoạt thêm nhiều đơn vị vận động, cải thiện sức mạnh cơ.
• Ngăn ngừa teo cơ: duy trì hoạt động cơ bắp ở bệnh nhân phải bất động lâu ngày (sau bó bột, phẫu thuật, đột quỵ).
• Cải thiện tuần hoàn máu: do cơ co – giãn nhịp nhàng, máu được lưu thông tốt hơn, giúp giảm phù nề và tăng cung cấp oxy, dưỡng chất cho mô.
• Thúc đẩy phục hồi vận động: kết hợp NMES với các bài tập chủ động giúp hệ thần kinh – cơ học lại kỹ năng vận động (motor relearning).

Khác với máy TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) chỉ tác động vào thần kinh cảm giác để giảm đau, NMES tác động trực tiếp lên thần kinh vận động, tạo co cơ chủ động, từ đó hỗ trợ phục hồi chức năng một cách rõ rệt.

Ứng dụng và chỉ định

Một số ứng dụng của máy điện xung kích thích thần kinh cơ:

• Phục hồi chức năng sau chấn thương hoặc phẫu thuật
• Tăng cường sức mạnh cơ bắp
• Cải thiện tuần hoàn máu
• Hỗ trợ phục hồi sau đột quỵ
• Điều trị rối loạn kiểm soát bàng quang

Chỉ định:

• Liệt cơ do thần kinh trung ương hoặc ngoại biên (VD: liệt nửa người, tổn thương tủy sống nhẹ, liệt do chèn ép thần kinh).
• Teo cơ do bất động (do bó bột, nằm lâu, sau mổ…).
• Yếu cơ sau phẫu thuật chỉnh hình (đặc biệt vùng gối, đùi, vai).
• Phục hồi chức năng sau đột quỵ, đặc biệt trong giai đoạn bán cấp và mạn tính.
• Bệnh lý thần kinh cơ nhẹ – trung bình được chỉ định theo chỉ đạo của bác sĩ phục hồi chức năng.
• Người lớn tuổi có nguy cơ té ngã do yếu cơ chi dưới.
• Tăng cường vận động ở bệnh nhân liệt nhẹ hoặc suy giảm chức năng vận động.

Chống chỉ định

Việc sử dụng máy kích thích thần kinh cơ không được khuyến nghị hoặc bị cấm tuyệt đối trong các trường hợp sau:

• Người có thiết bị điện tử cấy ghép: Máy tạo nhịp tim (pacemaker) hoặc máy khử rung tim tự động (ICD): NMES có thể gây nhiễu loạn hoạt động của thiết bị, dẫn đến nguy hiểm tính mạng.
• Vùng cơ thể gần tim hoặc não: Không đặt điện cực gần vùng tim (trên ngực trái) hoặc đầu (não bộ) để tránh rối loạn điện tim hoặc co giật.
• Bệnh nhân động kinh: Kích thích điện có thể làm tăng nguy cơ khởi phát cơn động kinh.
• Tổn thương da hoặc nhiễm trùng tại vị trí đặt điện cực: Bao gồm vết thương hở, nhiễm trùng, viêm da, dị ứng với miếng dán hoặc điện cực.
• Phụ nữ mang thai: Tránh sử dụng ở vùng bụng và thắt lưng. Việc sử dụng trong thai kỳ phải được bác sĩ chỉ định cụ thể.
• Bệnh lý ác tính (ung thư) chưa kiểm soát: Kích thích vùng cơ có thể làm tăng tưới máu tại chỗ và có khả năng làm lan rộng tế bào ung thư.
• Rối loạn cảm giác nặng: Những người mất hoàn toàn cảm giác tại vùng điều trị có thể không nhận biết mức độ kích thích quá mạnh, gây bỏng da hoặc tổn thương mô.
• Xuất huyết cấp tính hoặc rối loạn đông máu: Kích thích điện có thể làm tăng nguy cơ chảy máu tại chỗ.

Cách chọn máy kích thích thần kinh cơ phù hợp

Để lựa chọn tốt hơn, bạn có thể tham khảo ngay cách chọn máy kích thích thần kinh cơ sau đây:

Xác định mục đích sử dụng

Trước tiên, người dùng cần xác định rõ nhu cầu của mình để chọn đúng loại máy:

• Phục hồi chức năng: Dành cho người sau chấn thương, đột quỵ, phẫu thuật – cần máy có chế độ trị liệu chuyên sâu, co cơ hiệu quả và lập trình sẵn các chương trình phục hồi.
• Tăng cường cơ bắp: Vận động viên, người tập gym – nên chọn máy có khả năng tạo cường độ cao và tần số phù hợp với mục tiêu xây cơ.
• Cải thiện tuần hoàn và giảm đau: Người lớn tuổi, bệnh nhân xương khớp mãn tính – cần máy hoạt động nhẹ nhàng, an toàn, dễ sử dụng tại nhà.

Chọn thông số kỹ thuật phù hợp

Một số thông số kỹ thuật quan trọng cần lưu ý:

Số kênh đầu ra:

• Máy 2 kênh phù hợp cho cá nhân (2 vùng cơ).
• Máy 4–8 kênh thích hợp cho phòng khám, trung tâm phục hồi chức năng.

Tần số xung (Hz):

• 1–10 Hz: giảm đau, thư giãn.
• 30–50 Hz: phục hồi chức năng.
• 50–100 Hz: tăng sức mạnh cơ.

Cường độ dòng điện (mA): Cần đủ để tạo ra co cơ hiệu quả nhưng không gây khó chịu.

Dạng sóng điện: Sóng hình chữ nhật hoặc sóng đa pha thường mang lại cảm giác dễ chịu và hiệu quả tốt hơn trong trị liệu.

Ưu tiên các tính năng thông minh

Một máy NMES hiệu quả nên có:

• Màn hình hiển thị thông số rõ ràng (LCD, LED).
• Nhiều chế độ trị liệu lập trình sẵn: phù hợp với từng nhu cầu khác nhau.
• Chức năng hẹn giờ và tự động ngắt khi kết thúc.
• Pin sạc bền hoặc sử dụng nguồn điện ổn định.
• Lưu chương trình cá nhân hóa, tiện cho người dùng lặp lại các buổi điều trị.

Lựa chọn thương hiệu và chứng nhận an toàn

• Nên chọn máy từ thương hiệu uy tín như: Omron (Nhật), Beurer (Đức), Compex (Thụy Sĩ), Chattanooga (Mỹ)…
• Máy phải có chứng nhận an toàn y tế như: CE (Châu Âu), FDA (Hoa Kỳ), ISO 13485 (quản lý chất lượng thiết bị y tế).
• Tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không có kiểm định chất lượng.

Phù hợp với đối tượng sử dụng

• Người cao tuổi hoặc không rành công nghệ: nên chọn máy có giao diện đơn giản, nút bấm lớn, dễ vận hành.
• Chuyên viên vật lý trị liệu: nên dùng dòng máy chuyên sâu, có thể kết nối nhiều điện cực cùng lúc.
• Người dùng cá nhân hoặc vận động viên: ưu tiên máy nhỏ gọn, linh hoạt, dễ mang theo tập luyện hoặc điều trị tại nhà.

Cân nhắc chi phí và bảo hành

• Máy cơ bản tại nhà: thường có giá từ 1 – 5 triệu đồng, phù hợp với người mới bắt đầu.
• Máy chuyên dụng y tế: có thể dao động từ 10 – 50 triệu đồng hoặc cao hơn, dành cho cơ sở y tế hoặc phục hồi chuyên sâu.
• Ưu tiên chọn máy có bảo hành từ 12 tháng trở lên, dễ mua phụ kiện thay thế như miếng dán điện cực, dây nối…

Gợi ý một số máy điện xung kích thích thần kinh cơ

Việc lựa chọn máy điện xung kích thích thần kinh cơ phù hợp đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả điều trị và an toàn cho người sử dụng. Nếu bạn chưa biết trên thị trường có loại nào, hãy tham khảo ngay các loại máy sau đây:

Hiện tại, iTeraCareVN đang triển khai chương trình trải nghiệm máy iTeraCare Classic 4.0 – thiết bị ứng dụng công nghệ sóng Terahertz giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm đau và hỗ trợ phục hồi sức khỏe toàn diện. Với thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng ngay tại nhà, sản phẩm phù hợp cho mọi lứa tuổi trong gia đình, mang đến liệu pháp trị liệu tự nhiên, an toàn và hiệu quả. Để đăng ký trải nghiệm hoặc được tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ hotline 0767 689 499 (Mr. Tú).

Hy vọng rằng những thông tin trong bài viết của IteracareVN hữu ích cho bạn. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác về máy kích thích thần kinh cơ, hãy liên hệ với chúng tôi để được giải đáp chi tiết.

Xem thêm:

• Điều Trị Sóng Ngắn Có Tác Dụng Gì? Một Số Chống Chỉ Định 
• Sóng Siêu Âm Là Gì? Đặc Điểm Và Ứng Dụng Thực Tiễn
• Gãy Xương Đòn Bao Lâu Thì Tập Gym Được? Tập Tạ Được Không? 
• Tư Thế Ngủ Khi Bó Bột Tay Như Thế Nào Để Mau Hồi Phục?
• Bồn Thủy Trị Liệu Khô Là Gì? Cấu Tạo Và Lợi Ích Sử Dụng